Dự án Trầm hương - Vietwood

Trầm hương là loại gỗ chứa nhiều nhựa thơm có giá trị cao. Trầm hương được hình thành bên trong gỗ, là kết quả phản ứng với quá trình bị tổn thương cơ giới rồi nhiễm nấm của một số loài cây thuộc họ Trầm hương (Thymelaeaceae). Trầm hương có chứa nhiều hợp chất Sesquiterpene, loại chất có cấu trúc riêng biệt và không thể tổng hợp nhân tạo. Sản phẩm tự nhiên và tinh dầu trầm được chiết xuất theo phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước được sử dụng để sản xuất các loại hương, nước hoa chất lượng cao cũng như trong y học truyền thống. Từ những năm 1990 nhu cầu về trầm hương liên tục tăng lên và không thể đáp ứng được với cách khai thác từ nguồn tự nhiên đã rất cạn kiệt. Giá trị thương mại hợp pháp hiện nay của trầm hương là trên 5 tỷ USD/năm. Trong khi Indonesia là nước xuất khẩu chính sản phẩm trầm hương loại trung bình của hai chi Aquilaria và Gyrinops thì Việt Nam cùng với Thái Lan và Lào là các nước xuất khẩu trầm hương chất lượng cao của loài Aquilaria crassna.

Hai chi thực vật Đông Nam Á Aquilaria và Gyrinops là nguồn tài nguyên duy nhất có thể sản xuất gỗ trầm hương. Tuy nhiên quá trình sinh tổng hợp chất nhựa thơm lại phụ thuộc vào một loạt các yếu tố ngẫu nhiên như quá trình tổn thương cơ giới và sau đó là sự xâm nhiễm của nấm vào cây nên chỉ có dưới 10% số cây thuộc chi Aquilaria hoặc Gyrinops có trầm hương. Do nhu cầu về trầm hương ngày càng cao, lợi nhuận thương mại ngày càng lớn nên quần thể của cả hai chi dó trầm bị đe dọa nghiêm trọng nên chúng đã được đưa vào Phụ lục II của CITES (CITES, 2005). Mục đích chính của dự án VietWood là xây dựng và phát triển các công cụ và khối trí thức công nghệ sinh học phục vụ công cuộc sản xuất bền vững trầm hương theo các cấp độ của chuỗi giá trị sản phẩm khác nhau. Đồng thời góp phần giảm thiểu các tác động tiêu cực tới rừng tự nhiên và tính đa dạng sinh học của rừng khu vực Đông Nam Á.

Mục tiêu của dự án

• Phát triển công nghệ nuôi cấy bioreactor để sản xuất ra các hợp chất sesquiterpene trầm hương đặc sắc bằng công nghệ nuôi cấy tế bào thực vật thuộc chi Aquilaria dưới dạng „xưởng sản xuất chất chuyển hóa chất lượng cao“.
• Lựa chọn được tổ hợp cây chủ - nấm và kỹ thuật tiếp chế phẩm sinh học thích hợp để sản xuất bền vững trầm hương chất lượng cao ở khu vực rừng trồng.
• Phát triển một bộ tiêu chuẩn chất lượng thống nhất cho nguồn tài nguyên trầm hương.
• Xác định đặc điểm sinh học phân tử của các loài dó trầm thuộc chi Aquilaria và Girinops, tạo cơ sở khoa học nhận biết hoặc phân loại loài cây dó trầm cũng như chứng nhận nguồn gốc sản phẩm gỗ trầm hương.

Sponsored by BMBF and MOST (Hanoi)